“Công ty tôi có bắt buộc phải lập Công đoàn không?”, “Không có Công đoàn thì có bị phạt không?”, “Vậy doanh nghiệp phải đóng tiền gì liên quan đến Công đoàn?” – Đây là những câu hỏi mà ELAW thường xuyên nhận được từ các chủ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp mới thành lập hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Với nhiều năm kinh nghiệm đồng hành cùng doanh nghiệp, ELAW hiểu rõ sự băn khoăn của bạn trước những quy định pháp luật về Công đoàn. Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc:
- Doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập Công đoàn hay không?
- Nghĩa vụ nào là BẮT BUỘC dù doanh nghiệp chưa có Công đoàn?
- 2% Kinh phí Công đoàn là gì? Ai phải đóng? Đóng cho ai?
- Doanh nghiệp cần làm gì khi người lao động muốn thành lập Công đoàn?
- Trường hợp nào doanh nghiệp bị phạt liên quan đến Công đoàn?
- Quy trình và cách tính 2% Kinh phí Công đoàn như thế nào?
ELAW sẽ giải đáp từng vấn đề một cách rõ ràng, ngắn gọn và chính xác 100% về mặt pháp lý để bạn yên tâm vận hành doanh nghiệp đúng luật.
Doanh nghiệp có bắt buộc phải thành lập công đoàn?
Trước tiên, cần khẳng định ngay lập trường pháp lý để doanh nghiệp an tâm.
Trong quá trình thành lập doanh nghiệp tại Hồ Chí Minh, nhiều chủ doanh nghiệp thường thắc mắc liệu mình có bắt buộc phải lập Công đoàn hay không. Thực tế, quyền thành lập Công đoàn thuộc về người lao động, không phải nghĩa vụ của doanh nghiệp. Luật Công đoàn 2012 và Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ: Việc thành lập Công đoàn cơ sở (CĐCS) dựa trên nguyên tắc tự nguyện của người lao động.
Kết luận: Doanh nghiệp không bị phạt nếu chưa có Công đoàn vì người lao động không yêu cầu thành lập.
“Không” thành lập, vậy doanh nghiệp có những nghĩa vụ “BẮT BUỘC” nào?
Đây là phần quan trọng nhất mà nhiều doanh nghiệp dễ nhầm lẫn. Dù không phải tự lập Công đoàn, doanh nghiệp vẫn có 2 nghĩa vụ không thể trốn tránh.
Nghĩa vụ 1: Bắt buộc đóng 2% Kinh phí Công đoàn (dù có hay không có CĐCS)
Đây là nghĩa vụ tài chính bắt buộc mà rất nhiều doanh nghiệp nhầm lẫn hoặc bỏ sót, đặc biệt trong giai đoạn rà soát chi phí trước khi thành lập doanh nghiệp.
Quy định cụ thể:
Kinh phí Công đoàn (2% trên quỹ lương đóng BHXH) là nghĩa vụ của doanh nghiệp, không phải của người lao động.
Trường hợp 1 – Doanh nghiệp đã có CĐCS: Đóng 2% cho Công đoàn cơ sở của doanh nghiệp.
Trường hợp 2 – Doanh nghiệp CHƯA có CĐCS: Vẫn bắt buộc phải đóng 2% này cho Công đoàn cấp trên (Liên đoàn Lao động quận/huyện).
Lưu ý quan trọng: Đây là khoản tiền bắt buộc. Không đóng hoặc đóng không đủ sẽ bị truy thu và phạt hành chính.
Nghĩa vụ 2: Bắt buộc “tạo điều kiện” và “không cản trở” khi người lao động yêu cầu
Khi người lao động có nhu cầu thành lập Công đoàn, doanh nghiệp có trách nhiệm pháp lý rõ ràng.
Điều kiện thành lập: Khi người lao động (từ 05 người trở lên) có đơn tự nguyện thành lập CĐCS.
Nghĩa vụ của doanh nghiệp:
- Tạo điều kiện thuận lợi (cho mượn địa điểm, bố trí thời gian họp)
- Cung cấp thông tin cần thiết
- Phối hợp với Công đoàn cấp trên trong quá trình thành lập
Các hành vi bị cấm nghiêm:
- Cản trở việc thành lập Công đoàn
- Gây khó dễ cho người lao động muốn tham gia
- Trù dập, phân biệt đối xử với người lao động tham gia Công đoàn
Giải đáp nhanh các thắc mắc thường gặp
Trước khi đi vào các câu hỏi chi tiết, nhiều doanh nghiệp còn băn khoăn về những biểu mẫu bắt buộc trong giai đoạn đầu. Trong đó, mẫu 08 cho doanh nghiệp mới thành lập là một thủ tục quan trọng liên quan đến việc kê khai và cập nhật thông tin thuế ban đầu. Việc chuẩn bị đúng ngay từ đầu sẽ giúp doanh nghiệp tránh bị yêu cầu bổ sung hay chỉnh sửa sau này.
Cần bao nhiêu người lao động để thành lập Công đoàn cơ sở?
Theo quy định, cần ít nhất 05 đoàn viên, hoặc 05 người lao động có đơn tự nguyện gia nhập.
Doanh nghiệp bị phạt khi nào liên quan đến Công đoàn?
Doanh nghiệp bị xử phạt hành chính trong các trường hợp:
- Không đóng hoặc đóng không đủ 2% Kinh phí Công đoàn
- Cản trở, trù dập người lao động khi họ muốn thành lập Công đoàn
- Không tạo điều kiện cho hoạt động Công đoàn theo quy định
Doanh nghiệp có CĐCS thì có lợi ích gì?
Công đoàn cơ sở đóng vai trò cầu nối quan trọng. CĐCS giúp hài hòa quan hệ lao động, bảo vệ quyền lợi cho cả hai bên, giảm thiểu tranh chấp lao động. Đây là yếu tố tạo môi trường làm việc ổn định, bền vững.
Người lao động có phải đóng góp gì không?
Người lao động chỉ đóng phí Công đoàn khi là đoàn viên. Mức đóng là 1% lương. Riêng Kinh phí Công đoàn 2% là nghĩa vụ của doanh nghiệp, không trừ vào lương người lao động.
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất đặc thù, nhất là khu công nghiệp hoặc khu chế xuất, việc nắm rõ điều kiện thành lập doanh nghiệp chế xuất là cực kỳ quan trọng. Các doanh nghiệp loại hình này chịu nhiều quy định riêng về hải quan, kho bãi, hàng rào cứng và hệ thống quản lý xuất nhập khẩu, nên cần nắm rõ trước khi triển khai để tránh sai phạm.
ELAW – Đồng hành cùng doanh nghiệp tuân thủ pháp luật để phát triển bền vững
Việc tuân thủ quy định về Công đoàn (đặc biệt là nghĩa vụ đóng kinh phí 2%) chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể về tuân thủ pháp luật lao động và kế toán thuế của doanh nghiệp.
ELAW – Kinh nghiệm và sự năng động
Từ năm 2010, ELAW đã đồng hành cùng hàng ngàn doanh nghiệp. Chúng tôi thấu hiểu rằng việc lo các thủ tục giấy tờ, thuế, hóa đơn, chứng thư số… chiếm rất nhiều nguồn lực của chủ doanh nghiệp.
ELAW không chỉ giúp doanh nghiệp “làm đúng” ngay từ đầu (như đăng ký kinh doanh), mà còn “làm an toàn” trong suốt quá trình vận hành (như tư vấn về thuế, lao động, bảo hiểm).
Tại sao nên lựa chọn ELAW?
- Đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm: Sự kết hợp của nhiều chuyên viên có kinh nghiệm nhiều năm trong các lĩnh vực tư vấn đăng ký kinh doanh, thuế, hóa đơn, chứng thư số.
- Hiểu rõ thực tế doanh nghiệp: Chúng tôi biết doanh nghiệp cần tập trung vào kinh doanh, không phải vật lộn với các quy định phức tạp.
- Tư vấn toàn diện: Từ thành lập đến vận hành hàng ngày, ELAW đều sẵn sàng hỗ trợ.
Hãy để ELAW lo phần còn lại
Thay vì tự mình tìm hiểu cách trích nộp 2% Kinh phí Công đoàn sao cho đúng, hãy để đội ngũ chuyên viên của ELAW hỗ trợ. Chúng tôi giúp bạn tối ưu vận hành, tuân thủ pháp luật để bạn tập trung vào điều quan trọng nhất: Phát triển kinh doanh.
Liên hệ ELAW ngay hôm nay để được tư vấn toàn diện về các nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp!
Song song với nghĩa vụ liên quan đến Công đoàn, doanh nghiệp cần hoàn thành đăng ký thuế cho doanh nghiệp mới thành lập. Đây là bước bắt buộc để doanh nghiệp được cấp mã số thuế, sử dụng hóa đơn hợp pháp và nộp các khoản thuế theo quy định. ELAW hỗ trợ trọn gói thủ tục này để doanh nghiệp không mất thời gian tìm hiểu.
